14 – Hristiyan

G. Temiz ve Kirli Sayılan Yiyecekler (14:1-21)

14:1,2 Bu iki ayet, ölülere ağıt yakmak için bedenlerin yaralanmasını yasaklar. Yahudiler, Tanrı’nın yarattığı bedenlerine diğer uluslara kıyasla daha fazla saygı gösterirler.

14:3-21a Bu paragraf, temiz veya kirli sayılan yiyecekler konusunu tekrar gözden geçirir: Hayvanlar (4-8. ayetler), balıklar (9, 10. ayetler), uçan böcekler (19. ayet) ya da kuşlar (11-18, 20. ayetler). (19. ayetin istisnaları olarak bk. Levililer 11:21, 22.) Benzeri bir liste Levililer 11’de verilmiştir. Her iki listede tüm ayrıntılar aynı değildir, zaten aynı olmaları da amaçlanmamıştır. Bazı hayvanlar hijyenik nedenlerden ötürü, bazıları ise putperest törenlerde kullanıldıkları için kirli sayılırlar.

Yiyeceklere ilişkin Yeni Antlaşma ilkesi, Markos 7:15, Romalılar 14:14 ve 1.Timoteos 4:3b-5 ayetlerinde bulunabilir. Diğer uluslardan olanlar, kendiliğinden ölen bir hayvanın etini yiyebilirlerdi, ama Yahudiler’e bunun için izin verilmemişti (21a. ayet). Aksi takdirde Yasa’nın Tekrarı 12:23’e itaatsizlik etmiş olacaklardı, çünkü hayvanın kanı gerektiği şekilde akıtılmamıştı.

14:21b Oğlak, aynı kapta anasının sütünde haşlanmamalıydı (21b. ayeti). (Bu uygulama Kenanlılar’a aitti. Pentatok’ta üç kez yasaklanmıştı.) Doğal bakış açısından bu kural, insanları zehirlenmekten kurtaracaktı; çünkü kremada pişirilen etler bozulurdu. Buna ek olarak, krema ile birlikte yenilen etin kalsiyum değerinin düştüğü kanıtlanmıştır. Hahamların et ve süt ürünlerini farklı kaplarda pişirmelerine ilişkin kurallar, bu sınırlama sonucu ortaya çıkmıştır.

Ğ. Ondalık (14:22-29)

14:22-27 22-29. ayetler ondalık konusundan söz ederler. Bazı yorumcular bu kısmın ilk ondalığa işaret etmediğini ileri sürerler (Lev.27:30-33). İlk ondalık, yalnızca Tanrı’ya aitti, Levililer’e verilirdi ve İsrailliler tarafından yenmemeliydi. Ama bu ondalık, sunan kişinin bir bölümünü kendisinin yediği şenlik ondalığı olarak adlandırılan ikinci bir ondalığı belirtiyor olabilir. Bu ikinci ondalıklar, Tanrı’nın tapınma merkezi olarak onayladığı yere getirilmeliydiler. Ancak, eğer ondalığı sunan kişi bu yerden uzakta yaşıyorsa ve ondalığını buraya taşıyamıyorsa, ürünü para karşılığında değiştirebilir, parayı Tanrı’nın kutsal yerine getirebilir ve Rab’bin önünde sevinmek için yiyecek ve içecek satın alabilirdi. 26. ayette, Kutsal Kitap’ın kişiyi, yiyecek, içecek ya da canının istediği bir şey konusunda perhiz yapması gerektiğini öğretmediğine dikkat edin. Ama Kutsal Kitap; ılımlılık, özdenetim, bağımlı olmamak ve başka birinin zararına olabilecek şeylerden uzak kalınmasını öğretir. Şarap ve kuvvetli içki arasındaki fark, şarabın üzümden yapılması, kuvvetli içkinin ise tahıl, meyve ya da baldan yapılmış olmasıdır. Ondalık sunan kişi, iki yıl süreyle ya ondalığı ya da para karşılığı olarak ondalığın değerini sunardı.

14:28,29 Üçüncü yılda, o yılın ürününün tüm ondalığı, Levililer’e, yabancılara, öksüzlere ve dul kadınlara vermek için kullanılırdı. Bir kez daha, yoksul ve ihtiyaç içindeki kişilerin Rab tarafından özenle korunduklarını görüyoruz. “Yoksula acıyan kişi, Rab’be ödünç vermiş olur, yaptığı iyilik için onu Rab ödüllendirir” (Özd.19:17).

Kutsal Kitap

1 ‹‹Siz Tanrınız RABbin çocuklarısınız. Ölülere ağıt yakmak için bedenlerinizi yaralamayacaksınız. İki kaş arasındaki tüyleri almayacaksınız.
2 Tanrınız RAB için kutsal bir halksınız. RAB öz halkı olmanız için yeryüzündeki bütün halkların arasından sizi seçti.
3 ‹‹İğrenç sayılan hiçbir şey yemeyeceksiniz.
4 Şu hayvanların etini yiyebilirsiniz: Sığır, koyun, keçi,
5 geyik, ceylan, karaca, yaban keçisi, gazal, ahu, dağ koyunu.
6 Çatal ve yarık tırnaklı, geviş getiren her hayvanın etini yiyebilirsiniz.
7 Ancak geviş getiren, çatal ve yarık tırnaklı hayvanlardan etini yememeniz gerekenler şunlardır: Deve, tavşan, kaya tavşanı. Bunlar geviş getirir, ama çatal tırnaklı değildir. Sizin için kirli sayılırlar.
8 Domuz çatal tırnaklıdır, ama geviş getirmez. Sizin için kirli sayılır. Bu hayvanların etini yemeyecek, leşine dokunmayacaksınız.
9 ‹‹Suda yaşayan hayvanlardan şunların etini yiyebilirsiniz: Pullu ve yüzgeçli canlıların etini yiyebilirsiniz.
10 Ama pulsuz ve yüzgeçsiz canlıların hiçbirini yemeyeceksiniz. Bunlar sizin için kirli sayılır.
11 ‹‹Temiz sayılan bütün kuşları yiyebilirsiniz.
12 Etini yemeyeceğiniz kuşlar şunlardır: Kartal, kuzu kartalı, kara akbaba,
13 çaylak, doğan türleri,
14 bütün karga türleri,
15 baykuş, puhu, martı, atmaca türleri,
16 kukumav, büyük baykuş, peçeli baykuş,
17 ishakkuşu, akbaba, karabatak,
18 leylek, balıkçıl türleri, ibibik, yarasa.
19 Bütün kanatlı böcekler sizin için kirli sayılır. Hiçbirini yemeyeceksiniz.
20 Ama temiz sayılan kanatlı yaratıkların tümünü yiyebilirsiniz.
21 ‹‹Kendiliğinden ölen hiçbir hayvanın etini yemeyeceksiniz. Ölü hayvanı yemesi için kentlerinizde yaşayan bir yabancıya verebilir ya da öteki yabancılara satabilirsiniz. Siz Tanrınız RAB için kutsal bir halksınız. ‹‹Oğlağı anasının sütünde haşlamayın.››
22 ‹‹Her yıl tarlalarınızda yetişen ürünlerin ondalığını bir yana ayıracaksınız.
23 Tahılınızın, yeni şarabınızın, zeytinyağınızın ondalığını, sığırlarınızın ve davarlarınızın ilk doğanlarını, Tanrınız RABbin adını yerleştirmek için seçeceği yerde Onun önünde yiyeceksiniz. Bunu yapın ki, her zaman Ondan korkmayı öğrenesiniz.
24 Tanrınız RABbin adını yerleştirmek için seçeceği yer uzaksa, yol Tanrınız RABbin size verimli kıldığı ürünlerin ondalığını oraya taşıyamayacak kadar uzunsa,
25 ondalığınızı gümüşe çevirin. Gümüşü alıp Tanrınız RABbin seçeceği yere gidin.
26 Gümüşü dilediğiniz şekilde kullanın: Sığır, davar, şarap, içki ya da canınızın istediği başka bir şey alın. Siz ve aileniz orada, Tanrınız RABbin önünde yiyecek ve sevineceksiniz.
27 ‹‹Kentlerinizde yaşayan Levilileri yüzüstü bırakmayın. Onların sizin gibi payları ve mülkleri yoktur.
28 Her üç yılın sonunda, o yılın ürününün bütün ondalığını getirip kentlerinizde toplayın.
29 Öyle ki, sizin gibi payları ve mülkleri olmayan Levililer, kentlerinizde yaşayan yabancılar, öksüzler, dul kadınlar gelsinler, yiyip doysunlar. Bunu yaparsanız, Tanrınız RAB el attığınız her işte sizi kutsayacaktır.››