31 – Hristiyan

5. Yakup’un Kenan’a Geri Dönmesi (31. Bölüm)

31:1-18 Lavan ve oğullarının kendisine gücenerek, kıskanmaya başladıklarını keşfeden Yakup’a, Rab, Kenan’a dönme zamanının geldiğini bildirdi. Yakup önce Rahel ve Lea ile konuyu görüştü, onlara Lavan’ın kendisini nasıl aldattığını ve ücretini on kez nasıl değiştirdiğini, Tanrı’nın sürüdeki hayvanların istediği gibi üremesini sağlayarak duruma egemen olduğunu, kendisine yirmi yıl önce içtiği andı hatırlattığını (28:20-22), Kenan’a geri dönmesini söylediğini bildirdi. Yakup’un eşleri, babalarının dürüst davranmadığını ve gitmeleri gerektiğini kabul ettiler.

Griffith Thomas, Tanrı’nın buradaki rehberliğini göstermek için çeşitli ilginç ilkelere işaret eder. İlkelerin birincisi, Yakup’un arzu duymasıdır (30:25). İkincisi, koşullar bir tür değişikliği zorunlu kılmıştı. Üçüncüsü, Yakup Tanrı’nın sözünü işitmişti. Son olarak da, Lavan ile olan kan bağlarına rağmen eşleri Yakup’u onaylayarak destek verdiler… ¹ Tanrı’nın meleğinin (11. ayet), Beytel’in Tanrısı (13. ayet) olduğuna dikkat ediniz.

31:19-21 Lavan’ın evinden gizlice ayrılmadan önce, Rahel babasının ev ilahlarını çaldı ve devesinin eyerinde sakladı. Bu aile putlarına sahip olmak, ailenin önderi olmak anlamına geliyordu; evli bir kızın ailenin önderi olması, kocasının, babasının mülkü üzerindeki hakkını güvence altına alan bir durumdu. ² Lavan’ın kendi oğulları bulunduğundan, Yakup Kenan’a kaçtığında, yalnızca Lavan’ın oğullarının babalarının falcılıkta kullandığı bu ev putu üzerinde hakları vardı. Bundan dolayı Rahel’in hırsızlığı ciddi bir meseleydi; kocasının Lavan’ın malı üzerindeki yetkisini korumayı hedeflediğini gösteriyordu.

31:22-30 Lavan onların ayrıldıklarını öğrendiğinde, adamlarıyla yedi gün boyunca onları izledi, ama Rab, bir düşünde onu Yakup’u ve kervanını rahatsız etmemesi için uyardı. Lavan sonunda onlara yetiştiğinde, Yakup’a kendisini yolcu etme ayrıcalığını tanımadıklarını ve putlarının çalındığını söyleyerek şikayette bulundu.

31:31-35 Lavan’ın ilk şikayetine Yakup’un verdiği yanıt, ayrılacağını haber verdiği takdirde Lavan’ın kızlarını (Rahel ve Lea) güç kullanarak kendisinden geri alacağını düşünmesi ve korkmasıydı. Daha sonra ise, putları çalmadığını ve suçlunun öldürülmesini istediğini söyleyerek karşılık verdi. Lavan kervanı aradı, ama hiçbir şey bulamadı. Rahel putların üstüne oturmuştu ve babasını onurlandırmak için devenin semerinden kalkmadığı için özür diledi, neden olarak, adet gördüğü açıklamasını yaptı.

31:36-42 Şimdi öfkelenme sırası Yakup’a gelmişti. Lavan’ı kendisini hırsızlıkla suçlamakla ve yirmi yıl boyunca verdiği sadık ve cömert hizmete rağmen, kendisine adil davranmamakla itham etti. Bu bölüm bize, Yakup’un çalışkan bir işçi olduğunu ve yaptığı her işte Rab’bin bereketinin kendisiyle beraber olduğunu açıklar. İşverenlerimize sadık mıyız? Rab yaptığımız işi bereketliyor mu?

31:43-50 Lavan, kendi kızlarına, torunlarına ve sürüsüne zarar vermesinin imkansız olduğunu söyleyerek konuyu kapattı, sonra bir antlaşma yapmalarını önerdi. Bu lütufkar, dostane bir antlaşma değildi. Lavan’ın Rab’den isteği, Yakup’la kendisi birbirlerinden uzak olduklarında, Rab’bin kızlarına gözcülük etmesiydi. Bu antlaşma, iki hilekar birbirlerinden uzakken Rab’bin aralarında gözcülük etmesi için yapılmıştı! Yaptıkları bir saldırmazlık antlaşmasıydı, ama aynı zamanda Yakup Lavan’ın kızlarına kötü davranmayacak, başka kadınlarla evlenmeyecekti. Lavan yapılan antlaşmaya tanık olması için bir taş yığını yaparak aralarına anıt dikti ve bu anıtı Aramice bir ifade olan Yegar-Sahaduta olarak adlandırdı. Yakup ise, anıta Galet adını verdi; bu sözcük İbranice’de tanıklık yığını anlamına geliyordu. Bu yığının ve anıtın ötesine geçip birbirlerine kötülük etmeyeceklerdi.

31:51-55 Lavan, İbrahim, Nahor ve babaları Terah’ın Tanrısı adına ant içti. Bazı İngilizce çevirilerde Tanrı’nın büyük harflerle yazılmış olması, çevirmenlerin, Lavan’ın İbrahim’in tanıdığı tek gerçek Tanrı adına ant içtiğini düşündüklerini ima eder. Ancak, İbrani dilinde büyük ve küçük harfler olmadığından, Lavan’ın Ur kentinde tapınılan putperest tanrıları belirtip belirtmediğini söyleyemeyiz. Yakup ise, babası İshak’ın taptığı Tanrı’nın adıyla ant içti; bu, İshak’ın korktuğu Tanrı anlamına gelir. İshak hiçbir zaman putlara tapmamıştı. Yakup önce bir kurban sundu, sonra tüm yakınlarını yemeğe çağırdı ve geceyi dağda geçirdiler.

Sabah olduğunda Lavan, torunları ve kızlarıyla öpüşerek vedalaştı ve evine döndü.

Kutsal Kitap

1 Lavanın oğulları, ‹‹Yakup babamızın sahip olduğu her şeyi aldı›› dediler, ‹‹Bütün varlığını babamıza ait şeylerden kazandı.›› Yakup bu sözleri duyunca,
2 Lavanın kendisine karşı tutumunun eskisi gibi olmadığını anladı.
3 RAB Yakupa, ‹‹Atalarının topraklarına, akrabalarının yanına dön›› dedi, ‹‹Seninle olacağım.››
4 Bunun üzerine Yakup Rahelle Leayı sürüsünün bulunduğu kırlara çağırttı.
5 Onlara, ‹‹Bakıyorum, babanız bana eskisi gibi davranmıyor›› dedi, ‹‹Ama babamın Tanrısı benimle birlikte.
6 Var gücümle babanıza hizmet ettiğimi bilirsiniz.
7 Ne yazık ki, babanız beni aldattı, ondan alacağımı on kez değiştirdi. Ama Tanrı bana kötülük etmesine izin vermedi.
8 Lavan, ‹Ücret olarak noktalı hayvanları al› deyince, bütün sürü noktalı doğurdu. ‹Ücret olarak çizgili olanları al› deyince de bütün sürü çizgili doğurdu.
9 Tanrı babanızın hayvanlarını aldı, bana verdi.
10 ‹‹Sürülerin çiftleştiği mevsimde bir düş gördüm. Çiftleşen tekeler çizgili, noktalı, kırçıldı.
11 Düşümde Tanrının meleği bana, ‹Yakup!› diye seslendi. ‹Buyur› dedim.
12 Bana, ‹Bak, bütün çiftleşen tekeler çizgili, noktalı ve kırçıl› dedi, ‹Çünkü Lavanın sana yaptıklarının hepsini gördüm.
13 Ben Beytelin Tanrısıyım. Hani orada bana anıt dikip meshetmiş, adak adamıştın. Kalk, bu ülkeden git, doğduğun ülkeye dön.› ››
14 Rahelle Lea, ‹‹Babamızın evinde hâlâ payımız, mirasımız var mı?›› dediler,
15 ‹‹Onun gözünde artık yabancı değil miyiz? Çünkü bizi sattı. Bizim için ödenen bedelin hepsini yedi.
16 Tanrının babamızdan aldığı varlığın tümü bize ve çocuklarımıza aittir. Tanrı sana ne dediyse öyle yap.››
17 Böylece Yakup çocuklarını, karılarını develere bindirdi.
18 Bütün hayvanları önüne kattı; topladığı mallarla, Paddan-Aramda kazandığı hayvanlarla birlikte Kenan ülkesine, babası İshakın yanına gitmek üzere yola çıktı.
19 Lavan koyunlarını kırkmaya gidince, Rahel babasının putlarını çaldı.
20 Yakup da kaçacağını söylemeyerek Aramlı Lavanı kandırdı.
21 Böylece kendisine ait her şeyi alıp kaçtı. Fırat Irmağını geçip Gilat dağlık bölgesine doğru gitti.
22 Üçüncü gün Yakupun kaçtığını Lavana bildirdiler.
23 Lavan yakınlarını yanına alıp Yakupun peşine düştü. Yedi gün sonra Gilat dağlık bölgesinde ona yetişti.
24 O gece Tanrı Aramlı Lavanın düşüne girerek ona, ‹‹Dikkatli ol!›› dedi, ‹‹Yakupa ne iyi, ne kötü bir şey söyle.››
25 Lavan Yakupa yetişti. Yakup çadırını Gilat dağlık bölgesine kurmuştu. Lavan da yakınlarıyla birlikte çadırını aynı yere kurdu.
26 Yakupa, ‹‹Nedir bu yaptığın?›› dedi, ‹‹Beni aldattın. Kızlarımı alıp savaş tutsağı gibi götürdün.
27 Neden gizlice kaçtın? Neden beni aldattın? Niçin bana söylemedin? Seni sevinçle, ezgilerle, tefle, lirle yolcu ederdim.
28 Torunlarımla, kızlarımla öpüşüp vedalaşmama izin vermedin. Aptallık ettin.
29 Size kötülük yapacak güçteyim, ama babanın Tanrısı dün gece bana, ‹Dikkatli ol!› dedi, ‹Yakupa ne iyi, ne kötü hiçbir şey söyleme.›
30 Babanın evini çok özlediğin için bizden ayrıldın. Ama ilahlarımı niçin çaldın?››
31 Yakup, ‹‹Korktum›› diye karşılık verdi, ‹‹Kızlarını zorla elimden alırsın diye düşündüm.
32 İlahlarını kimde bulursan, o öldürülecektir. Yakınlarımızın önünde kendin ara, eşyalarımın arasında sana ait ne bulursan al.›› Yakup ilahları Rahelin çaldığını bilmiyordu.
33 Lavan Yakupun, Leanın ve iki cariyenin çadırına baktıysa da ilahları bulamadı. Leanın çadırından çıkıp Rahelin çadırına girdi.
34 Rahel çaldığı putları devesinin semerine koymuş, üzerine oturmuştu. Lavan çadırını didik didik aradıysa da putları bulamadı.
35 Rahel babasına, ‹‹Efendim, huzurunda kalkamadığım için kızma, âdet görüyorum da›› dedi. Lavan her yeri aradıysa da, putları bulamadı.
36 Yakup kendini tutamadı. Lavana çıkışarak, ‹‹Suçum ne?›› diye sordu, ‹‹Ne günah işledim ki böyle öfkeyle peşime takıldın?
37 Bütün eşyalarımı aradın, kendine ait bir şey buldun mu? Varsa onu buraya, yakınlarımızın önüne koy. Onlar ikimiz hakkında karar versinler.
38 Yirmi yıl yanında kaldım. Koyunların, keçilerin hiç düşük yapmadı. Sürülerinin içinden bir tek koç yemedim.
39 Yabanıl hayvanların parçaladığını sana göstermedim, zararını ben çektim. Gece ya da gündüz çalınan her hayvanın karşılığını benden istedin.
40 Öyle bir durumdaydım ki, gündüz sıcak, gece kırağı yedi bitirdi beni. Gözüme uyku girmedi.
41 Yirmi yıl evinde böyle yaşadım. İki kızın için on dört yıl, sürün için altı yıl sana hizmet ettim. On kez alacağımı değiştirdin.
42 Babamın ve İbrahimin Tanrısı, İshakın taptığı Tanrı benden yana olmasaydı, beni eli boş gönderecektin. Tanrı çektiğim zorluğu, verdiğim emeği gördü ve dün gece seni uyardı.›› de geçer.
43 Lavan, ‹‹Kadınlar benim kızlarım, çocuklar benim çocuklarım, sürüler benim sürülerim›› diye karşılık verdi, ‹‹Burada gördüğün her şey bana ait. Kızlarıma ya da doğurdukları çocuklara bugün ne yapabilirim ki?
44 Gel anlaşalım. Aramıza tanık koyalım.››
45 Yakup bir taş alıp onu anıt olarak dikti.
46 Yakınlarına, ‹‹Taş toplayın›› dedi. Adamlar topladıkları taşları bir yere yığdılar. Orada, yığının yanında yemek yediler.
47 Lavan taş yığınına Yegar-Sahaduta, Yakup ise Galet adını verdi. ‹‹Tanıklık yığını›› anlamına gelir.
48 Lavan, ‹‹Bu yığın bugün aramızda tanık olsun›› dedi. Bu yüzden yığına Galet adı verildi.
49 Mispa diye de anılır. Çünkü Lavan, ‹‹Birbirimizden uzak olduğumuz zaman RAB aramızda gözcülük etsin›› dedi,
50 ‹‹Eğer kızlarıma kötü davranır, başka kadınlarla evlenirsen, yanımızda kimse olmasa bile Tanrı tanık olacaktır.››
51 Sonra, ‹‹İşte taş yığını, işte aramıza diktiğim anıt›› dedi,
52 ‹‹Bu yığın ve anıt birer tanık olsun. Bu yığının ötesine geçip sana kötülük etmeyeceğim. Sen de bu yığını ve anıtı geçip bana kötülük etmeyeceksin.
53 İbrahimin, Nahorun ve babalarının Tanrısı aramızda yargıç olsun.›› Yakup babası İshakın taptığı Tanrının adıyla ant içti.
54 Sonra dağda kurban kesip yakınlarını yemeğe çağırdı. Yemeği yiyip geceyi dağda geçirdiler.
55 Lavan sabah erkenden kalktı; torunlarını, kızlarını öpüp kutsadıktan sonra evine gitti.

1. W. H. Griffith Thomas, Genesis: A Devotional Commentary, s.288.

2. Unger, Bible Dictionary, s.550.