Romalılar 16

G. Diğerlerinin Değerini Bilme (Bölüm 16)

Romalılar’ın son bölümü ilk bakışta bugün bizim için az ya da hiç anlamı olmayan sıkıcı bir isim katalogu gibi görünür. Ne var ki, daha yakından yapılan bir çalışma, ihmal edilen bu bölümün imanlı için önemli dersler içerdiğini gösterir.

16:1   Fibi, Kenhere’deki kilisenin bir görevlisi olarak tanıtılır. Onu dinsel bir düzene ait biri olarak ¹ görmemize gerek yok. Yerel bir toplulukta hizmet eden herhangi bir kızkardeş, bir “görevli” olabilir.

16:2   İlk imanlılar, bir topluluktan başka bir topluluğa gittiklerinde tavsiye mektupları taşırlardı. Bu, ziyaret edilen topluluğa gösterilen saygı ve ziyaretçiye yapılan bir yardımdı.

İşte bu nedenle elçi burada Fibi’yi tanıtır ve kutsallara yaraşır şekilde, gerçek bir imanlı olarak karşılanmasını rica eder. Herhangi bir ihtiyacı olduğunda kendisine yardım edilmesini ister. Pavlus da dahil olmak üzere başkalarının yardımına koşmuş olması tavsiye edilmesinin nedenini oluşturur. Belki de Kenhere’de müjdeyi yayanlara ve diğer imanlılara daima konukseverlik gösteren, yorulmak bilmeyen bir kızkardeşti.

16:3   Pavlus daha sonra, İsa Mesih yolundaki emektaşları olan Priska ve Akvila’ya selam gönderir. Kendilerini Mesih’in davasına adayan imanlı çiftler için Tanrı’ya ne kadar çok teşekkür etsek azdır!

16:4   Priska ve Akvila bir keresinde Pavlus uğruna kendi yaşamlarını tehlikeye attılar – ayrıntıları verilmeyen kahramanca bir eylem. Ancak elçi ve hizmet ettiği diğer uluslardan olan inanlı toplulukları da onlara minnettardır.

16:5   Onların evindeki inanlılar topluluğuna da selam söyleyin. Bunun anlamı, evlerinde gerçek bir imanlı grubun toplandığıdır. İkinci yüzyılın sonuna kadar kilise binaları bilinmiyordu. Daha önceleri, Priska ve Akvila Korint’te otururlarken de evlerinde bir topluluk (kilise) vardı. Epenetus “övülmeye değer” anlamındadır. Asya ² ilinden Mesih’e ilk iman eden bu kişi, kuşkusuz adına uygun biriydi. Pavlus ondan sevgili olarak söz eder.

16:6   Bu bölümde yer alan kadın isimleri yararlı oldukları alanın genişliğini vurgular (ayet 1,3,6,12 vs.). Meryem kutsallar için çok çalıştı.

16:7   Andronikus’la Yunya’nın Pavlus’la ne zaman hapishane arkadaşları olduklarını bilmiyoruz. Soydaşlarım sözcüğü elçinin yakın akrabaları mı, yoksa yalnızca Yahudi oldukları anlamına mı geliyor, emin olamayız. Yine, Mesih’in elçileri arasında tanınmış ifadesi elçilerden saygı gördüklerini mi yoksa kendilerinin önemli elçiler olduklarını mı belirtiyor, bilmiyoruz. Kesin olarak bildiğimiz tek şey, onların Pavlus’tan önce Mesih’e inanmış olduklarıdır.

16:8   Daha sonra elçinin sevgili kardeşi Ampliyatus’la karşılaşırız. Çarmıhla olan bağlarının dışında adını asla duymayacağımız bu kişilerin ve bizim tek önemliliğimiz Mesih’le birlikte çarmıha gerilmiş oluşumuzdur.

16:9   Urbanus, emektaş unvanını kazanırken Stakis, sevgili olarak çağrılır. Romalılar 16, Mesih’e gösterilen her sadakat anının övüleceği Mesih’in Yargı Kürsüsünün bir minyatürü gibidir.

16:10   Apellis, büyük bir zorluktan başarıyla çıkıp Mesih’in beğenisini kazanmıştı. Pavlus, selam gönderdiği Aristobulus’un ev halkı derken, herhalde Büyük Hirodes’in erkek torununa ait imanlı köleleri kastetmektedir.

16:11   Herhalde Herodion da bir köleydi. Pavlus’un bir soydaşı olarak, Aristobulus’un ev halkına ait tek Yahudi köle olabilir.

Ayrıca Narkis’e ait bazı köleler de imanlıydı ve Pavlus onlara da selam gönderdi. Sosyal merdivenin alt basamaklarında yer alanlar bile Hıristiyanlığın (İsa Mesih imanının) en seçkin bereketlerinden dışlanmadılar. Kölelerin bu isim listesine dahil edilmesi, Mesih’te tüm sosyal farklılıkların, hepimiz O’nda bir olduğumuz için yok olduğunu anımsatır.

16:12   Trifena ve Trifosa’nın “narin” ve “çok rahat” anlamına gelen adları vardı, ama Rab’bin işinde gerçekten çok çalışkan kişilerdi. Sevgili Persis, yerel topluluklarda çok ihtiyaç duyulan ve yokluğunda gerektiğince taktir edilen kadınlardan bir diğeriydi.

16:13   Rufus, İsa’nın çarmıhını taşıyan Simun’un oğlu olabilir (Mat.27:32). Yalnızca kurtuluş yönünden değil, imanlı karakteri açısından da Rab’bin seçilmişiydi; yani seçkin bir kutsaldı. Rufus’un annesi Pavlus’a bir anne şefkati göstermiş ve bu davranışıyla sevgi ifadesi taşıyan “annem” hitabını kazanmıştır.

16:14-15   Belki de Asinkritus, Flegon, Hermes, Patrovas ve Hermas, Priska ve Akvila’nın evindeki gibi evlerde bir araya gelen inanlılar topluluğunda etkindiler (16:3,5). Filologus’la Yulya, Nereus’la kızkardeşi ve Olimpas, bir diğer ev topluluğunun çekirdek üyeleri olabilirler.

16:16   O zamanlar kutsal öpüş, kutsallar arasındaki sevecen selamlaşma şekliydi ve bu, bugün de bazı ülkelerde uygulanmaktadır. Herhangi bir uygunsuzluğa karşı korunmak için kutsal öpüş olarak adlandırıldı. Selamlaşma biçimi kültürlere göre değişmektedir.

Pavlus’un bu mektubu yazdığı Asya’daki topluluklar da selam gönderdiler.

16:17   Elçi mektubu, inanlılar topluluğunun içine sızabilen tanrısız öğretmenlere karşı bir uyarıda bulunarak kapatmayı uygun görür. İmanlılar kendi etraflarında gruplaşan ve uyanık olmayanların imanını yok etmek için tuzak kuran bu gibi kişilere karşı dikkatli olmalıdırlar. İmanlılar aldıkları kusursuz öğretişe uymayan bir biçimde öğretiş verenlere karşı ayık olmalılar ve onlardan tamamen sakınmalıdırlar.

16:18   Bu sahte öğretmenler, Rabbimiz Mesih’e boyun eğmezler. Kendi midelerine boyun eğerler. Saf kişileri hoş ve yaltaklanıcı sözleriyle aldatma konusunda başarılıdırlar.

16:19   Pavlus, okuyucularının, Rab’bin sözünü dinleyenler olarak tanınmalarından ötürü sevinç duyar. Ama yine de, iyi öğretişi fark edip ona itaat etmelerini ve kötülüğe karşılık vermemelerini ister.

16:20   Bu şekilde esenlik kaynağı olan Tanrı, onlara Şeytan karşısında çabucak zafer verecektir.

Elçinin kendine özgü kutsamaları, kutsalların yüceliğe doğru yol alırken tüm ihtiyaçlarının karşılanması içindi.

16:21   Pavlus’un, imandaki oğlu ve emektaşı Timoteos’u tanıyoruz. Yahudi soyundan olmasının dışında Lukius hakkında hiçbir şey bilmiyoruz. Daha önce tanışmış olabileceğimiz Yason (Elç.17:5) ve Sosipater de (Elç.20:4) Yahudi’ydiler.

16:22   Pavlus’un bu mektubu yazdırdığı kişi Tertiyus idi. Okuyuculara kişisel iyilik dileklerini ekleme özgürlüğünü kullanıyor.

16:23   Yeni Antlaşma’da Gayus adında en az dört kişi bulunmaktadır. Bu kişi herhalde 1.Korintliler 1:14’de söz edilenle aynıdır. Yalnızca Pavlus’a değil, ihtiyacı olan bütün imanlılara karşı gösterdiği konukseverlikle dikkat çekmiştir. Erastus, Korint kentinin haznedarı idi. Acaba Elçilerin İşleri 19:22 ve/veya 2.Timoteos 4:20’de bahsedilen kişiyle aynı kişi miydi? Bundan emin değiliz. Kuartus’tan ise sadece bir kardeş olarak bahsedilir, ama zaten bu bile büyük bir onur ve saygınlık değil midir!

16:24   Rabbimiz İsa Mesih’in lütfu hepinizle birlikte olsun sözleri Pavlus’un tipik bir kapanış dileği ya da kutsama duasıdır. Bu kutsama, “hepinizle” sözcüğü eklendiğinde 20b ayetindekinin aynıdır. Aslında Romalılar mektubunun birçok el yazmasında bu ayet son ayettir ve 25-27 ayetlerindeki hamt duası 14. bölümden sonra gelir. En eski metinlerden olan İskenderiye metni 20. ayeti dahil etmez. Hem kutsama, hem de şükran duaları, bir kitabı güzel bitirmek için çok uygundur. Her ikisi de “Amin” ile biter.

16:25   Mektup şükran duasıyla kapanır. Pavlus’un duyurduğu ve müjdem olarak adlandırdığı müjdeyle uyumlu yaşamamızı sağlayacak güçte olan Tanrı’ya seslenir. Elbette kurtuluş yolu tektir, ancak müjde “Diğer Ulusların Elçisi” olarak Pavlus’a emanet edilmişti. Petrus ise müjdeyi Yahudilere duyurmuştu. Müjde, dünyanın başlangıcından beri gizli tutulan, ama artık açıklanmış olan İsa Mesih’le ilgili harika gerçeğin halka duyurulmasıdır. Yeni Antlaşma’da önceden bilinmeyen ve insan aklının asla keşfedemeyeceği bir gerçek, artık açıklanmış bir sırdı.

16:26   Burada sözü edilen bu sır, iman eden Yahudilerle diğer ulusların mirasa ortak ve Mesih’in Bedenine üye oldukları ve Müjde aracılığıyla Tanrı’nın Mesih’teki vaadini paylaştıkları gerçeğidir (Ef.3:6).

Peygamberlerin yazıları aracılığıyla şimdi aydınlığa çıkarılmıştır. Bu yazılar, Eski Antlaşma peygamberlerine ait olmayıp Yeni Antlaşma dönemindeki peygamberler tarafından yazıldılar. Eski Antlaşma’daki Kutsal Yazılarda bilinmiyordu, ama Yeni Antlaşma peygamberlerinin yazılarında aydınlığa çıkarılmıştır (Bkz. Ef.2:20; 3:5).

İnsanların iman ederek söz dinlemeleri ve kurtulmaları için, Tanrı’nın, bütün uluslara duyurulmasını buyurduğu müjdenin bildirisidir.

16:27   Saf bilgeliğin kaynağı ve bu bilgeliği gösteren yalnızca Tanrı’dır. Aracımız olan İsa Mesih aracılığıyla yücelik sonsuza dek O’na aittir.

Ve Pavlus böylece bu olağanüstü mektubu bitirir. Rab’be bu mektup için teşekkür borçluyuz! Bu mektup olmaksızın ne kadar yoksul olurduk! Amin.