12 – Hristiyan

12:1-10 Rab, Musa ve Harun’a ilk fısıh hazırlıkları için ayrıntılı buyruklar verdi. Burada sözü edilen kuzu, hiç kuşkusuz Rab İsa Mesih’in örneğidir (1Ko.5:7). Kuzu kusursuz olmalıydı; bu Mesih’in günahsızlığını belirtir; erkek ve bir yaşında olmalıydı; bu özellik, Rabbimiz’in yaşamının en dinç ve güzel döneminde öleceğini ima ediyor olabilir. Ayın on dördüne kadar kuzuya bakılacaktı; bu ifade Kurtarıcı’nın Nasıra’daki otuz yılına işaret ediyor olabilir. Rab İsa, Tanrı tarafından sonraki üç yıl boyunca insanların dikkatli gözlemiyle denenmişti. Kuzu, İsrail topluluğu tarafından boğazlanacaktı; Mesih’in kötülerin eline teslim edilip öldürülmesi gibi (Elç.2:23); kuzu, akşam üstü, dokuz ve on birinci saatler arasında, İsa’nın dokuzuncu saatte öldürüldüğü gibi öldürülecekti (Mat.27:45-50). Kuzunun kanı kapı sövelerine sürülmeliydi; böylelikle ölümden kurtuluş sağlanacaktı (7. ayet); tıpkı Mesih’in kanının imanla kabul edilmesi durumunda, günah, benlik ve Şeytan’dan kurtuluşun sağlanması gibi. Kuzunun eti ateşte kızartılmalıydı. Bu koşul, Mesih’in Tanrı’nın günahlarımıza karşı duyduğu gazaba dayandığını resmetmektedir. Kuzunun eti mayasız ekmek ve acı otlarla yenmeliydi; bununla, Mesih, halkının yiyeceği olarak simgelenir. İçtenlik ve gerçekle dolu, kötülük mayasından arınmış, gerçek tövbe içeren yaşamlar sürmeli ve daima Mesih’in çektiği sıkıntının acılığını hatırlamalıyız. Kuzunun hiçbir kemiği kırılmayacaktı (46. ayet); bu koşul, Rabbimiz’in ölümünde birebir yerine getirilmişti (Yu.19:36).

12:11-20 İlk fısıhta, kişilerin kuzunun etini yolculuğa hazır durumda yediklerini görürüz; bu koşul bize uzun bir yolculuk yapan kişilerin yanlarında fazla eşya olmaması gerektiğini hatırlatır. Rab, kapı sövelerine kan sürülen evlerin üzerinden geçtiği için buna, Fısıh adı verilmiştir. Fısıh kelimesinin anlamı “üzerinden geçmek”tir. “Üzerinden geçmek” ifadesinin anlamı, “yanından geçmek” değildir. Cole şöyle bir açıklama yapar:

Fısıh sözcüğü, etimolojik anlamıyla doğru ya da bir kelime oyunu olabilir. İsrail için pesah sözcüğünün anlamı, “üzerinden geçmek” ya da “üzerinden sıçramak” anlamına gelir ve Tanrı’nın, İsrail’i esirgeyen eylemi için kullanılmıştır. ¹

Fısıh, İsrail’in dini takvim yılının on dördüncü gününe rastlamaktaydı (2. ayet). Fısıh ile Mayasız Ekmek Bayramı arasında yakın ilişki bulunur. İlk fısıh gecesi, halk Mısır’dan öyle büyük bir telaş içinde ayrılmıştı ki, hamurun mayalanması için bekleyecekleri zamanları yoktu (24,39. ayetler). Bundan dolayı, fısıhı yedi gün kutlamakla Mısır’dan çıkıştaki çabukluğu hatırlayacaklardı. Ama maya, aynı zamanda günahın simgesi olduğundan, kan aracılığıyla kurtulanların günahtan ayrılmaları (Mısır) gerektiğini de hatırlatmalıydı. Mayalı ekmek yiyen kişi topluluktan atılacaktı. Bunun anlamı, kişinin konaklama yeri ve ayrıcalıklarının dışında bırakılacağıydı. “Atılmak” ifadesi bazı metinlerde ölüme mahkum edilmek anlamına gelir.

12:21-27 Musa, halkın ileri gelenlerine buyrukları bildirir. Kuzunun kanını kapı sövelerine nasıl süreceklerine ilişkin ayrıntıları açıklar. Mercanköşküotu, Mesih’in kanını kişisel olarak uygulayan imana örnek olabilir. Fısıh, gelecek kuşak bu kutlamanın anlamını sorduğunda onlara öğretmek için bir başlangıç noktası oluşturacaktı.

12:28-30 Beklenen darbe gece yarısı indi. Mısır’da büyük feryat koptu, çünkü ölüsü olmayan ev yoktu. Sonunda İsrailliler’e gitme izni verildi.

VII. MISIR’DAN ÇIKIŞ (12:31 – 15:21)

A. Denize Doğru Kaçış (12:31 – 13:22)

12:31-37 31. ayet, Musa’nın firavunla yüz yüze görüştüğü ifadesine yer vermez (Bkz. 10:29). Bir hizmetkârın, söyledikleri ya da yaptıkları genellikle efendisine atfedilir. Musa, firavunun hizmetkârlarının İsrailliler’e gitmeleri için yalvaracaklarını önceden söylemişti (11:8).

İsrailliler, Mısır’daki Sukkot bölgesine yolculuk ettiler. Bu bölge, Filistin’deki kentin adı ile karıştırılmamalıdır (Yar.33:17). Mısırlılar, sonunda İsrailliler’den kurtuldukları için mal varlıklarını onlara vermekten sevinç duyuyorlardı. Mısırlılar’ın verdikleri İbraniler için, yalnızca firavuna sağladıkları hizmetin bir karşılığıydı. Bu mallar, İsrailliler’e yolculuk yapmaları ve Tanrı’ya hizmet etmeleri için gerekli malzemeyi sağlamıştı. Kadın ve çocukların yanı sıra, altı yüz bin kadar erkek Mısır’dan ayrıldı. Erkeklerin tam sayısı, 603.550 idi (38:26). Tüm İsrailliler’in sayısı, yaklaşık iki milyondu.

12:38,39 Çıkış Kitabı’nın tarihi hakkında dikkat çeken bir tartışma vardır. Genelde kabul edilen tarih, İ.Ö. 1440’tır. Diğer araştırmacılar, bu tarihi İ.Ö. 1290, hatta daha geç olarak düşünürler (Bkz. Giriş). İsrailliler, Mısır’dan ayrılırken yanlarında karma bir çoğunluk (yabancılar) bulunmaktaydı. Çölde Sayım 11:4 ayetinde, bu yabancılardan “düzensiz kalabalık” olarak söz edilir. Bu kişiler, Tanrı’nın kendilerine gösterdiği iyiliğe rağmen yine de şikayet etmişlerdir.

12:40-42 40. ayetteki kronoloji ile ilgili olarak, Yaratılış 15:13,14’deki yoruma bakınız. Burada sözü edilen dört yüz otuz yıl, İsrailliler’in Mısır’da geçirdikleri zamanla tam olarak uyuşur. Önemli olan, Rab’bin yüzlerce yıl önce verdiği sözü unutmadığını anlamaktır. Tanrı, halkını Mısır’dan çıkarmakla verdiği sözü yerine getirdi. Tanrı, kurtuluşumuz hakkındaki vaadi konusunda da ağır davranmamaktadır (2Pe.3:9). Gelecekte bir gün, Musa’nın örneği olan Rab İsa, halkını bu dünyadan çıkartarak Vaat Edilen Topraklar’a götürecektir.

ILLUSTRATION: The Exodus and the Journeys of the Children of Isarel

Folowing is Illustration title

İsrailoğulları’nın Mısır’dan çıkışları ve yaptıkları yolculuklar

12:43-51 Kalıcı fısıh düzeninde, yalnızca sünnetli erkeklerin katılmalarına izin verileceği kesinlikle belirtilmişti. Sünnet edilmiş yabancılar, komşular ya da hizmetkârlar da katılabilirlerdi. Hiçbir yabancı konuk ve ücretli işçi fısıh etinden yemeyecekti.

Kutsal Kitap

1-2 RAB Mısırda Musayla Haruna, ‹‹Bu ay sizin için ilk ay, yılın ilk ayı olacak›› dedi,
3 ‹‹Bütün İsrail topluluğuna bildirin: Bu ayın onunda herkes ailesine göre kendi ev halkına birer kuzu alacak.
4 Eğer bir kuzu bir aileye çok geliyorsa, aile bireylerinin sayısı ve herkesin yiyeceği miktar hesaplanacak ve aile kuzuyu en yakın komşusuyla paylaşabilecek.
5 Koyun ya da keçilerden seçeceğiniz hayvan kusursuz, erkek ve bir yaşında olmalı.
6 Ayın on dördüne kadar ona bakacaksınız. O akşamüstü bütün İsrail topluluğu hayvanları boğazlayacak.
7 Hayvanın kanını alıp, etin yeneceği evin yan ve üst kapı sövelerine sürecekler.
8 O gece ateşte kızartılmış et mayasız ekmek ve acı otlarla yenmelidir.
9 Eti çiğ veya haşlanmış olarak değil, başı, bacakları, bağırsakları ve işkembesiyle birlikte kızartarak yiyeceksiniz.
10 Sabaha kadar bitirmelisiniz. Artakalan olursa, sabah ateşte yakacaksınız.
11 Eti şöyle yemelisiniz: Beliniz kuşanmış, çarıklarınız ayağınızda, değneğiniz elinizde olmalı. Eti çabuk yemelisiniz. Bu RABbin Fısıh kurbanıdır. anlamına da gelir.
12 ‹‹O gece Mısırdan geçeceğim. Hem insanların hem de hayvanların bütün ilk doğanlarını öldüreceğim. Mısırın bütün ilahlarını yargılayacağım. Ben RABbim.
13 Bulunduğunuz evlerin üzerindeki kan sizin için belirti olacak. Kanı görünce üzerinizden geçeceğim. Mısırı cezalandırırken ölüm saçan size hiçbir zarar vermeyecek.
14 Bu gün sizin için anma günü olacak. Bu günü RABbin bayramı olarak kutlayacaksınız. Gelecek kuşaklarınız boyunca sürekli bir kural olarak bu günü kutlayacaksınız.›› kutlanmaktadır. Fısıh sözcüğü ‹‹Geçmek›› anlamına gelir.
15 ‹‹Yedi gün mayasız ekmek yiyeceksiniz. İlk gün evlerinizden mayayı kaldıracaksınız. Kim bu yedi gün içinde mayalı bir şey yerse, İsrailden atılacaktır.
16 Birinci ve yedinci günler kutsal toplantı yapacaksınız. O günler hiçbir iş yapılmayacak. Herkes yalnız kendi yiyeceğini hazırlayacak.
17 Mayasız Ekmek Bayramını kutlayacaksınız, çünkü sizi ordular halinde o gün Mısırdan çıkardım. Bu günü kalıcı bir kural olarak kuşaklarınız boyunca kutlayacaksınız.
18 Birinci ayın on dördüncü gününün akşamından yirmi birinci gününün akşamına kadar mayasız ekmek yiyeceksiniz.
19 Evlerinizde yedi gün maya bulunmayacak. Mayalı bir şey yiyen yerli yabancı herkes İsrail topluluğundan atılacaktır.
20 Mayalı bir şey yemeyeceksiniz. Yaşadığınız her yerde mayasız ekmek yiyeceksiniz.››
21 Musa İsrailin bütün ileri gelenlerini çağırtarak onlara şöyle dedi: ‹‹Hemen gidin, aileleriniz için kendinize davarlar seçip Fısıh kurbanı olarak boğazlayın.
22 Bir demet mercanköşkotu alın, leğendeki kana batırıp kanı kapılarınızın yan ve üst sövelerine sürün. Sabaha kadar kimse evinden çıkmasın.
23 RAB Mısırlıları öldürmek için gelecek, kapılarınızın yan ve üst sövelerindeki kanı görünce üzerinden geçecek, ölüm saçanın evlerinize girip sizi öldürmesine izin vermeyecek.
24 ‹‹Sen ve çocukların kalıcı bir kural olarak bu olayı kutlayacaksınız.
25 RABbin size söz verdiği topraklara girdiğiniz zaman bu töreye uyacaksınız.
26 Çocuklarınız size, ‹Bu törenin anlamı nedir?› diye sorduklarında,
27 ‹Bu RABbin Fısıh kurbanıdır› diyeceksiniz, ‹Çünkü RAB Mısırlıları öldürürken evlerimizin üzerinden geçerek bizi bağışladı.› ›› İsrailliler eğilip tapındılar.
28 Sonra gidip RABbin Musayla Haruna verdiği buyruğu eksiksiz uyguladılar.
29 Gece yarısı RAB tahtında oturan firavunun ilk çocuğundan zindandaki tutsağın ilk çocuğuna kadar Mısırdaki bütün insanların ve hayvanların ilk doğanlarını öldürdü.
30 O gece firavunla görevlileri ve bütün Mısırlılar uyandı. Büyük feryat koptu. Çünkü ölüsü olmayan ev yoktu.
31 Aynı gece firavun Musayla Harunu çağırttı ve, ‹‹Kalkın!›› dedi, ‹‹Siz ve İsrailliler halkımın arasından çıkıp gidin, istediğiniz gibi RABbe tapın.
32 Dediğiniz gibi davarlarınızı, sığırlarınızı da alın götürün. Beni de kutsayın!››
33 İsraillilerin ülkeyi hemen terk etmesi için Mısırlılar diretti. ‹‹Yoksa hepimiz öleceğiz!›› diyorlardı.
34 Böylece halk mayası henüz katılmamış hamurunu aldı, giysilere sarılı hamur teknelerini omuzlarında taşıdı.
35 İsrailliler Musanın dediğini yapmış, Mısırlılardan altın, gümüş eşya ve giysi istemişlerdi.
36 RAB İsraillilerin Mısırlıların gözünde lütuf bulmasını sağladı. Mısırlılar onlara istediklerini verdiler. Böylece İsrailliler onları soydular.
37 İsrailliler kadın ve çocukların dışında altı yüz bin kadar erkekle yaya olarak Ramsesten Sukkota doğru yola çıktılar.
38 Daha pek çok kişi de onlarla birlikte gitti. Yanlarında çok sayıda davar ve sığır vardı.
39 Mısırdan getirdikleri hamurla mayasız pide pişirdiler. Maya yoktu. Çünkü Mısırdan kovulmuşlar, kendilerine azık hazırlayacak zaman bulamamışlardı.
40 İsrailliler Mısırda dört yüz otuz yıl yaşadı.
41 Dört yüz otuz yılın sonuncu günü RABbin halkı ordular halinde Mısırı terk etti.
42 O gece RAB İsraillileri Mısırdan çıkarmak için sürekli bekledi. İsrailliler de kuşaklar boyunca aynı gece RABbi yüceltmek için uyanık olmalıdır.
43 RAB Musayla Haruna şöyle dedi: ‹‹Fısıh Bayramının kuralları şunlardır: Hiçbir yabancı Fısıh etini yemeyecek.
44 Ama satın aldığınız köleler sünnet edildikten sonra ondan yiyebilir.
45 Konuklar ve ücretli işçiler ondan yemeyecek.
46 Fısıh eti evde yenmeli, evin dışına çıkarılmamalı. Kemikleri kırmayacaksınız.
47 Bütün İsrail topluluğu Fısıh Bayramını kutlayacak.
48 Yanınızdaki yabancı bir konuk RABbin Fısıh Bayramını kutlamak isterse, önce evindeki bütün erkekler sünnet edilmeli; sonra yerel halktan biri gibi İsrail halkına katılıp bayramı kutlayabilir. Ama sünnetsiz biri Fısıh etini yemeyecektir.
49 Ülkede doğan için de, aranızda yaşayan yabancı için de aynı kural geçerlidir.››
50 İsrailliler RABbin Musayla Haruna verdiği buyruğu eksiksiz yerine getirdiler.
51 O gün RAB İsrailliler’i ordular halinde Mısır’dan çıkardı.

1. (12:11-20) Cole, Exodus, s.108.