
MISIR’DAN ÇIKIŞ
Yazar
William MacDonald
Bu kitap, Tanrı Sözü’nün zenginliğini açık ve kolay anlaşılır hale getirmek için hazırlanan bir Kutsal Kitap yorumudur. Samimi, saygılı, adanmış ve ilmi bir şekilde yazılmıştır. Kişisel tapınma zamanlarınızda ve grupça yapılan Kutsal Kitap çalışmalarınızda kullanmak için uygun bir seçenektir.
This is a Bible commentary that makes the riches of God’s Word clear and easy for you to understand. It is written in a warm, reverent, and devout and scholarly style. It is a good choice for your personal devotions and group Bible study.
© 1995 by William MacDonald, Believer’s Bible Commentary
Christian Missions in Many Lands, Inc.
PO Box 13, Spring Lake, NJ 07762
USA
— All Rights Reserved —
Giriş
“Mısır’dan Çıkış 1–15. bölümler, teolojinin Tanrı’nın kurtarma eylemlerinin anlatılması için gerekli olduğunu düşünenlere, Kutsal Kitap öyküsünün geri kalan kısmını bir araya getiren en güzel örneği sunar. Eski Antlaşma’yı, toplumun tapınma yaşamının ürünü olarak görenler için Mısır’dan Çıkış Kitabı’nın özünde, İsrail’in en büyük ve karakteristik kutlamalarından biri olan Fısıh Bayramı geleneğinin yerleşme öyküsü bulunur… Tanrı’nın Yasası’nın (tora) daha sonraki İsrail’in yaşam ve düşünce biçiminin merkezi olduğunu düşünenler için, Mısır’dan Çıkış Kitabı, yasanın verilişini ve On Buyruk halindeki yasanın özünü içerir.” — R. Alan Cole
I. KUTSAL YAZILAR’DAKİ YERİ
Mısır’dan Çıkış, Yusuf’un ölümünden sonra İsrailliler’in öyküsüyle başlar. Fısıh Bayramı’na ilişkin Yahudi inancının temelleri, İsrail’in Mısır’daki dört yüz yıllık esaretten kaçışı üzerine atılmıştır. İnatçı firavun, İbraniler’in Tanrısı’na meydan okuduktan sonra, Kutsal Kitap’ta dünyanın simgesi olarak gösterilen Mısır’ın üzerine gelen on korkunç belanın sıkıntısını çekmek zorunda kalmıştı.
Kızıldeniz’in geçilmesi, birçok diğer harika mucizeler, Sina Dağı’nda yasanın verilişi ve çadırın yapılması için verilen ayrıntılı buyruklar bu harika kitapta yer alırlar.
II. KİTABIN YAZARI
Eski Antlaşma’nın ilk beş kitabı gibi, bu ikinci kitabın da Musa tarafından yazıldığına inanıyoruz ve bu konudaki geleneksel Yahudi ve Hıristiyan görüşünü paylaşıyoruz. Bu konuma ilişkin savunma için Pentatok’a Giriş bölümüne bakınız.
III. TARİH
Kutsal Kitap araştırmacıları, Mısır’dan Çıkış Kitabı için en erken tarih olarak, İ.Ö. 1580 ve en geç tarih olarak İ.Ö. 1230 yıllarını verirler. 1.Krallar 6:1, Mısır’dan Çıkış’ın, Süleyman’ın tapınağı inşa etmeye başlamasından 480 yıl önce gerçekleştiğini bildirir. Bu olay, İ.Ö. yaklaşık 960 yılında olduğundan, Mısır’dan Çıkış’ın tarihini İ.Ö. 1440 olarak gösterebiliriz. Birçok araştırmacı, arkeolojinin haklı olarak daha geç bir tarihi desteklediğini iddia eder (İ.Ö. 1290), ama diğer arkeolojik bulgular önceki tarihle uyuşuyor gibidirler. Elbette kesin tarihten tam emin olamayız, ama tüm bilgiler göz önüne alındığında, Mısır’dan Çıkış olayı için en erken tarih İ.Ö. 1440, Mısır’dan Çıkış Kitabı için ise biraz daha geç bir tarih uygun görünmektedir.
IV. ÖN OLAYLAR VE KONULAR
Mısır’dan Çıkış Kitabı’nı okumaya başladığımızda, İsrailliler’i Yaratılış Kitabı’nda bıraktığımız yer olan Mısır’da görmekteyiz. Ancak, önceki olaylar bütünüyle değişmiş bulunmaktadır. Aradan dört yüz yıldan fazla zaman geçmiştir; bir zamanlar el üstünde tutulan İbraniler şimdi köledirler; firavunun büyük bina projeleri için gerekli olan tuğla yapımında çalışmaktadırlar.
Mısır’dan Çıkış Kitabı’nın konuları, kurtuluş ve İsrail ulusunun temelinin atılmasıyla ilgilidir. Yahudiler bunu, üç bin dört yüz yıldan daha uzun bir zamandır tüm dünyada kutlamaktadırlar. Bu olayı, Mısır’dan güç ve kan aracılığıyla kurtarılmaları ve İsrail halkının gerçek bir ulus olarak başlangıcı olarak Fısıh esnasında kutlamaktadırlar.
Hıristiyanlar’ın kutladığı Rab’bin Sofrası da aynı şekilde Tanrı’nın halkının güç ve kan aracılığıyla kurtarılışından kaynaklanan Fısıh’ı, hem tarihî hem de teolojik açıdan simgeler. Rab’bin Sofrası’ndaki ekmek ve şarap, Fısıh törenlerindeki aynı unsurları belirtir.
Mısır’dan çıktıktan sonra, Musa’nın Tanrı’nın halkı için çölde verdiği yasayı aldığını görürüz. Kitabın yaklaşık yarısı, Tanrı’nın konutu ve kâhinliğinden söz eder (25-40. bölümler). Bu ayrıntılar yalnızca tarihsel değildir.
Mısır’dan Çıkış Kitabı’ndan gerçekten zevk almak için bu kitapta Mesih’i aramamız gerekir. Musa, Fısıh Kuzusu, Kaya ve Tapınma Çadırı, Rab İsa’ya yönelik simgelerden yalnızca birkaçıdır. Bu simgelerden Kutsal Yazılar’ın birçok yerinde söz edilir (Bkz. 1Ko.5:7; 10:4; İbr. 3 – 10. bölümler). Rab, Emmaus yolunda yürüyen iki öğrencisine yaptıklarını bizden de esirgemesin ve bize “Kutsal Yazılar’ın tümünde kendisiyle ilgili olanları” anlatsın ve yorumlasın (Luk.24:27).
ANA HATLAR | ||||
Bölüm | ||||
I. | İSRAİL’İN MISIR’DAKİ TUTSAKLIĞI | 1 | ||
II. | MUSA’NIN DOĞUMU, KURTARILIŞI VE EĞİTİLMESİ | 2 | ||
III. | TANRI MUSA’YI ÇAĞIRIYOR | 3 – 4 | ||
A. | Yahve’nin Musa’ya Açıklanışı | 3 | ||
B. | Musa’nın İsteksizliği | 4:1-17 | ||
C. | Musa’nın Mısır’a Geri Dönüşü | 4:18-31 | ||
IV. | MUSA’NIN FİRAVUN İLE GÖRÜŞMELERİ | 5:1 – 7:13 | ||
A. | İlk Görüşme | 5:1 – 7:6 | ||
B. | İkinci Görüşme | 7:7-13 | ||
V. | İLK DOKUZ BELA | 7:14 – 10:29 | ||
A. | Birinci Bela – Nil’in Sularının Kana Dönmesi | 7:14-25 | ||
B. | İkinci Bela – Kurbağalar | 8:1-15 | ||
C. | Üçüncü Bela – Sivrisinekler | 8:16-19 | ||
Ç. | Dördüncü Bela – Atsinekleri | 8:20-32 | ||
D. | Beşinci Bela – Hayvanların Ölümü | 9:1-7 | ||
E. | Altıncı Bela – Çıbanlar | 9:8-12 | ||
F. | Yedinci Bela – Dolu ve Yıldırım | 9:13-35 | ||
G. | Sekizinci Bela – Çekirgeler | 10:1-20 | ||
H. | Dokuzuncu Bela – Üç Gün Boyunca Karanlık | 10:21-29 | ||
VI. | FISIH VE İLK DOĞAN ÇOCUKLARIN ÖLDÜRÜLMESİ | 11:1 – 12:30 | ||
VII. | MISIR’DAN ÇIKIŞ | 12:31-15:21 | ||
A. | Denize Doğru Kaçış | 12:31-13:22 | ||
B. | Kızıldeniz’i Geçiş | 14 | ||
C. | Musa’nın Kurtuluş Ezgisi | 15:1-21 | ||
VIII. | SİNA’YA YOLCULUK | 15:22-18:27 | ||
A. | Şur Çölü | 15:22-27 | ||
B. | Sin Çölü | 16 | ||
C. | Refidim | 17 | ||
Ç. | Musa ve Yitro | 18 | ||
IX. | YASA’NIN VERİLİŞİ | 19 – 24 | ||
A. | Açıklama İçin Hazırlık | 19 | ||
B. | On Buyruk | 20 | ||
C. | Çeşitli Yasalar | 21 – 24 | ||
1. | Kölelere İlişkin Yasalar | 21:1-11 | ||
2. | Kişisel İlişkilerde Zarara Yol Açanlar Hakkında Yasalar | 21:12-36 | ||
3. | Hırsızlık ve Mala Verilen Hasarlara İlişkin Yasalar | 22:1-6 | ||
4. | Emanete İhanet Edilen Konulara İlişkin Yasalar | 22:7-15 | ||
5. | Namusa Leke Sürülen Konulara İlişkin Yasalar | 22:16,17 | ||
6. | Sosyal ve Dini Sorumluluklar Konusunda Yasalar | 22:18-23:19 | ||
7. | Düşmanlara Karşı Zafer Konusunda Yasalar | 23:20-33 | ||
8. | Antlaşmanın Onaylanması | 24:1-8 | ||
9. | Tanrı Yüceliğinin Açıklanması | 24:9-18 | ||
X. | TAPINMA ÇADIRI VE KÂHİNLİK | 25 – 40 | ||
A. | Tapınma Çadırı’nın Nasıl Yapılacağını Bildiren Buyruklar | 25 – 27 | ||
1. | Eşyaların Toplanması | 25:1-9 | ||
2. | Antlaşma Sandığı | 25:10-16 | ||
3. | Bağışlanma Kapağı | 25:17-22 | ||
4. | Üzerinde Ekmek Sunulan Masa | 25:23-30 | ||
5. | Altın Kandillik ve Aksesuarları | 25:31-40 | ||
6. | Tanrı’nın Konutu | 26 | ||
7. | Tunç Yakmalık Sunu Sunağı | 27:1-8 | ||
8. | Dış Avlu, Sütunlar ve Perde | 27:9-19 | ||
9. | Kandillik İçin Zeytinyağı | 27:20,21 | ||
B. | Kâhinlik | 28 – 29 | ||
1. | Kâhin Giysileri | 28 | ||
2. | Kâhinlerin Atanması | 29 | ||
C. | Buluşma Çadırı’na İlişkin Ayrıntılı Buyruklar | 30,31 | ||
1. | Buhur Sunağı | 30:1-10 | ||
2. | Bağışlanma Bedeli | 30:11-16 | ||
3. | Yıkanma Kazanı | 30:17-21 | ||
4. | Mesh Yağı | 30:22-33 | ||
5. | Buhur | 30:34-38 | ||
6. | Usta Sanatçılar | 31:1-11 | ||
7. | Şabat Belirtisi | 31:12-18 | ||
Ç. | Putperestlikle İsyan | 32,33 | ||
1. | Altın Buzağı | 32:1-10 | ||
2. | Musa’nın Aracılığı ve Öfkesi | 32:11-35 | ||
3. | Halkın Tövbesi | 33:1-6 | ||
4. | Musa’nın Buluşma Çadırı | 33:7-11 | ||
5. | Musa’nın Duası | 33:12-23 | ||
D. | Yenilenen Antlaşma | 34:1 – 35:3 | ||
E. | Çadıra Ait Eşyaların Hazırlığı | 35:4 – 38:31 | ||
1. | Halkın Armağanları ve Yetenekli Ustalar | 35:4 – 36:7 | ||
2. | Konutu Örten Perdeler | 36:8-19 | ||
3. | Konutun Üç Yanı İçin Çerçeveler | 36:20-30 | ||
4. | Çerçeveleri Tutan Kirişler | 36:31-34 | ||
5. | En Kutsal Yer’i Örten Perde | 36:35,36 | ||
6. | Kutsal Yer’in Girişindeki Perde | 36:37,38 | ||
7. | Antlaşma Sandığı | 37:1-5 | ||
8. | Bağışlanma Kapağı | 37:6-9 | ||
9. | Üzerinde Ekmek Sunulan Masa | 37:10-16 | ||
10. | Altın Kandillik ve Aksesuarları | 37:17-24 | ||
11. | Buhur Sunağı | 37:25-28 | ||
12. | Mesh Yağı ve Buhur | 37:29 | ||
13. | Yakmalık Sunu Sunağı | 38:1-7 | ||
14. | Yıkanma Kazanı | 38:8 | ||
15. | Dış Avlu, Sütunlar ve Perde | 38:9-31 | ||
F. | Kâhin Giysilerinin Hazırlanması | 39 | ||
G. | Buluşma Çadırı’nın Kurulması | 40 |